Skáldaskúffan #9 – Úrið hans Magnúsar

Lífið fer í hringi og um daginn fékk ég þær skemmtilegu fréttir að ég hefði hlotið 1. verðlaun í ljóðasamkeppni Júlíönu bókmenntahátíðarinnar í Stykkishólmi, sömu verðlaun og ég hlaut árið 2018. Verðlaunaljóðið, Úrið hans Magnúsar, er samið í minningu tveggja manna; móðurafa míns séra Lárusar Þorvaldar Guðmundssonar sem lést í júní 2024 og afabróður míns Magnúsar Guðmundssonar sem lést úr berklum á Sauðárkróki 1941 aðeins 21 árs gamall. Ljóðið er innblásið af forláta Michelsen vasaúri Magnúsar sem hann fékk í fermingargjöf sem afi gaf mér nokkrum árum áður en hann lést sjálfur, en fjallar líka um 90s sjónvarpsþættina Úrið hans Bernharðs, lífið, dauðann og dularfullt eðli tímans. Það má lesa hér að neðan.

ÞSH, 25. mars 2025.

---

Úrið hans Magnúsar

 

Hvað eruð þið að gera í nútímanum, sem var okkar framtíð, spyrja hin dauðu ... 

Jenny Erpenbeck

Fyrir LÞG (1933-2024)

og MG (1920-1941)

I.

tíminn líður furðulega síðan þú fórst

tíu dagar í dag

tuttugu ár í gær

vildi að ég gæti stoppað tímann eins og Bernharð

en sennilega er það of seint

lítill strákur og gamall maður sitja í opnum báti

stoppa í miðjum firðinum og kasta út

þeir segja ekki orð við hvorn annan

allt sumarið

fiskarnir sperra eyrun

ég er tólf ára

ligg í rúminu með mömmu

fingur snerta hnúð í hálsi

hún grætur hljótt

ég veit það verður allt í lagi

á Sauðárkróki liggur ungur maður í lokaðri kistu

hann hét Magnús, alveg eins og bróðir sinn

sem lést í spænsku veikinni

fjölskyldan á Ísafirði

hlustar á jarðarförina í útvarpinu

úrið fá þau sent í pósti

ég er þrettán ára

skelli skólatöskunni á gólfið og sest í sófann

flakka á milli stöðva

tónlistarmyndbönd, sápuóperur og Úrið hans Bernharðs

mamma liggur í hægindastólnum á baðsloppnum

lækka í sjónvarpinu svo hún vakni ekki

ungur guðfræðinemi opnar dyrnar á herberginu sínu

brotinn gluggi og tómar brennivínsflöskur

á rúminu svört fótspor frá Hamri og Jökli

á meðan þjóðskáldin drukku framtíðina frá sér

var hann að smíða hús í Kópavogi

samt er honum hent út af vistinni

ég er tuttugu og fimm ára

heimsæki mömmu á spítalann

bólgan eftir aðgerðina svo mikil

að ég get ekki horft í augu hennar

brotna niður í bílnum fyrir utan

sendiráðsprestur gengur inn á spítala

sér sjúkraliða flytja barn á milli deilda

í hitakassanum glittir í tvö nakin augu

þú þekktir mig

endurtekur hann allar götur síðar

ég er þrjátíu og tveggja ára

bruna með mömmu og bróður upp í Kópavog

þegar við komum ertu farinn

geri krossmark yfir ennið þitt, enn volgt

segi brandara til að létta á stemningunni

en sé strax eftir því

II.

tíminn líður furðulega síðan þú fórst

níutíu dagar í dag

hundrað ár í gær

vildi að ég gæti stoppað tímann eins og Bernharð

en sennilega er það of snemmt

hvernig sérðu fyrir þér árið?

eins og köku í Trivial Pursuit

hver mánuður ein sneið

eins og slönguspil

dagarnir skjótast upp stigann og ofan í skoltinn

eða eins og hengimann

hver stafur, hver sekúnda, einu skrefi nær fallinu

sem barn óttaðist ég veldisvöxt áranna

stóð stuggur af ártalinu 2008

fannst of langt liðið frá nútímanum

en það sem ég hef lært

er að tíminn er ekki til

tíminn er tálsýn

hvernig er annars hægt að útskýra það

af hverju við, hin lifandi, fáum svo lítið af honum

en þið, hin dauðu, svo mikið

eigum við þá ekki að fara að koma okkur?

spurðir þú í einni af síðustu heimsóknunum

samt tók það þig tvo mánuði að koma þér

svo margt sem ég hefði viljað vita

svo margar sögur, svo margar spurningar

í staðinn sit ég uppi með bækurnar, hempurnar

og úrið hans Magnúsar

stundum trekki ég það upp

leyfi tímanum að líða